IX wiek, władzę nad plemieniem Polan sprawuje Chwostek, znany z okrucieństwa kneź oraz jego żona Niemka Brunhilda. Pragną wprowadzić władzę absolutną i odebrać kmieciom dotychczasowe swobody. W wyniku ich rządów dochodzi do buntu ludności i wojny domowej. Na tle historyczno-politycznych utarczek rozgrywa się też historia miłosna. Doman, młody kmieć i wojownik zakochuje się w Dziwie, która mimo odwzajemnionego uczucia, zostaje przeznaczona do służby bogom. Nieustępliwy Doman zrobi wszystko, by ją zdobyć. Z jakim skutkiem? Stara baśń nawiązuje do staropolskich podań i legend, m.in. o królu Popielu, którego zjadły myszy. Dzięki niej poznajemy odległą historię Polan, ich codzienność i obyczaje. Powieść stanowi pierwszy tom cyklu "Dzieje Polski" napisanego przez Józefa Ignacego Kraszewskiego. W 2003 roku na motywach powieści Jerzy Hoffmann zrealizował historyczny film fabularny "Stara baśń: Kiedy słońce było bogiem".